بررسی زایشی دستگاه واجی گویش بلوچی سرحدّیِ گرنچین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 استاد، دانشگاه اوپسالا

3 استادیار، دانشگاه علامه طباطبایی

4 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

زبان­ شناسان زایشی واج ­شناسی را بخش مهمی از دستور هر زبان می­دانند. واج­ شناسی زایشی که می­ توان آغاز آن را اثر چامسکی و هله (1968) دانست، در گذر زمان در قالب انگاره ­های نظری خاصی مطرح شده است. پژوهش حاضر، که پژوهشی میدانی است، به بررسی و توصیف فهرست واجی (شامل همخوان­ ها و واکه­ ها) گویش بلوچیِ سرحدّیِ گرنچین در چارچوب نظریة واج­ شناسی زایشی می­ پردازد و هویت واجی هر واج را با استفاده از انگارة برکوئست (2001) به اثبات می­ رساند. بدین منظور، داده ­های زبانی گویش بلوچیِ سرحدّی بر اساس پیکرة زبانی گردآوری ­شده از منطقة گرنچین از توابع شهرستان خاش در استان سیستان و بلوچستان مورد بررسی قرار می­ گیرد. گردآوری داده­ ها و تدوین پیکره­ های زبانی از طریق مصاحبه و ضبط گفتار آزاد انجام شده است. جامعة زبانی این پژوهش را 10 گویشور ساکن گرنچین با رده ­های سنی متفاوتِ 60 تا 80 سال و بی­سواد تشکیل می­ دهد. یافته­ های پژوهش نشان می­ دهد که انگارة واجی برکوئست (همان) برای شناسایی فهرست همخوانی و واکه­ ای گویش بلوچیِ سرحدّیِ گرنچین کارآمد است. نتایج همچنین حاکی از آن است که این گویش در نظام واجی خود 21 همخوان شامل 8 همخوان انفجاری، 5 همخوان سایشی، 2 همخوان انسایشی، 2 همخوان خیشومی، همخوان لرزشی، 1 همخوان کناری و 2 غلت و 9 واکه شامل 6 واکة ساده و 3 واکة مرکب دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Generative Study of Phoneme System of Sarhaddi Balochi Dialect of Granchin

نویسندگان [English]

  • Abbas Ali Ahangar 1
  • Carina Jahani 2
  • Golnaz Modarresi Ghavami 3
  • Fahime Sagharichi 4
1 Associate Professor, University of Sistan and Baluchistan
2 Professor, Uppsala University
3 Assistant Professor, Allame Tabatabayi University
4 MA, University of Sistan and Baluchistan
چکیده [English]

Generative linguists are specifically interested in phonology as an important part of the grammar of any language. Generative phonology the beginning of which can be attributed to Chomsky and Halle (1968), has been proposed in terms of specific patterns and models over the times. The present study, in the form of fieldwork, studies phonological inventory (including consonants and vowels) of Sarhaddi Balochi dialect of Granchin (SBG) based on a generative phonological framework. It follows Burquest’s (2001) model of phonology to verify the identity of each phoneme. For this purpose, the linguistic data of Sarhaddi Balochi dialect collected in Granchin district of Khash city in Sistan and Baluchestan province is investigated. The Linguistic corpus used in the present study is mostly based on the purposeful recording of speech in the form of interview and elicitation procedures. Language consultants of this research include 10 consultants, who were illiterate and of different ages, between 60-80 years. The findings of the study show that, Berquest’s (ibid) phonological model of phoneme is applicable to identify consonant and vowel inventory of Sarhadi Balochi of Granchin. The results also denote that there are 21 consonants in the phoneme system of this dialect, including: 8 stop consonants, 5 fricative consonants, 2 affricative consonants, 2 nasal consonants, 1 trill consonant, 1 lateral consonant, and 2 glides as well as 9 vowels including:  6 simple vowels and 3 diphtongs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • generative phonology
  • Sarhaddi Balochi Dialect of Granchin
  • Consonant
  • vowel

مراجع

آهنگر، عباسعلی، موسی محمودزهی و فرزانه جمالزهی (1392). ساختار تصریفی فعل در بلوچیِ سرحدیِ گرنچین. مطالعات زبان و گویش­های غرب ایران، سال اول، شمارة 3، 23-48.
اُرانسکی، یوسیف م. (1386). زبان­های ایرانی: زبان­های ایرانی نو. مترجم: علی­اشرف صادقی. تهران: سخن.
جمال­زهی، فرزانه (1390). بررسی توصیفی ساختواژة بلوچیِ سرحدّیِ گرنچین. پایان­نامة کارشناسی ارشد زبان­شناسی همگانی، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
سوهانی، بهاره (1383). نظام آوایی بلوچی سراوان (گونة آبادی بخشان) رویکردی خطی و غیرخطی. پایان­نامة کارشناسی ارشد زبان­شناسی همگانی، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی.
مشکوة الدینی، مهدی (1385). ساخت آوایی زبان. مشهد: دانشگاه فردوسی.
یوسفیان، پاکزاد (1383). توصیف رده­شناختی زبان بلوچی. پایان­نامة دکتری زبان­شناسی همگانی، دانشگاه اصفهان.
Ahangar, A. A. (2007). A Description of Verbal System in Sarhaddi Balochi of Granchin. Orientalia Suecana, 56, 5-24.
Axenov, S. (2006). The Balochi Language of Turkmenistan: A Corpus-Based Grammatical Description. Uppsala: Uppsala University.
Baranzehi, A. N. (2003). The Sarawani Dialect of Balochi and Persian Influence on it. In: C. Jahani and A. Korn (Eds.), The Baloch and Their Neighbours. Ethnic and Linguistic Contacts in Balochistan in Historical and Modern time, (pp.75-112). Wiesbaden: Reichert.
Barjasteh Delforooz, B. (2003). The Structure of Present and Past Stems in Balochi compared to old, middle and new Persian. In: C. Jahani and A. Korn (Eds.), The Baloch and Their Neighbours. Ethnic and Linguistic Contacts in Balochistan in Historical and Modern Times, (pp. 19-32). Wiesbaden: Reichert.
Burquest, Donald A. (2001). Phonological Analysis, A Functional Approach (2nd edition). Dollas: SIL International.
Chomsky N. and M. Halle (1968). The Sound Pattern of English. New York: Harper and Row.
Dabir-Moghaddam, M. (2008). On Agent Clitics in Balochi in Comparison with Other Iranian Languages. In: C. Jahani, A. Korn and P. Titus (Eds.), The Baloch and Others: Linguistic, Historical and Socio–Political Perspectives on Pluralism in Balochestan, (pp. 80-100). Wiesbaden: Reichert.
Elfenbien, J. (1989). Balōči. In: R. Schmitt (Ed.), Compendium Linguarum Iranicarum, (pp. 350-362). Wiesbaden: Reichert.
Elfenbien, J. (1990). An Anthology of Classical and Modern Balochi Literature. Wiesbaden: Harrasowitz, 2 vols.
Farrell, T. (1989). A Study of Ergetivity in Balochi. M.A. Thesis. London: SOAS.
Gussenhoven, C. and H. Jakobs (2011). Understanding phonology. London: Hodder Education.
Hayes, B. (2009). Introductory phonology. London: Blackwell.
Jahani, C. (2003). The Case System in Iranian Balochi in a Contact Linguistic Perspective. In: C. Jahani and A. Korn (Eds.), The Baloch and Their Neighbours. Ethnic and Linguistic Contacts in Balochistan in Historical and Modern Times, (pp. 59-64). Wiesbaden: Reichert.
Jahani, C. and A. Korn (2009). Balochi. In: G.Windfuhr (Ed.), The Iranian Languages (pp. 634-692). London, New York: Routledge.
Korn, A. (2003). Balochi and the Concept of North-Western Iranian. In: C. Jahani and A. Korn (Eds.), The Baloch and Their Neighbours. Ethnic and Linguistic Contacts in Balochistan in Historical and Modern Times, (pp. 49-60). Wiesbaden: Reichert.
Korn, A. (2008). The Nominal Systems of Balochi: How Many Grammars? In: C. Jahani, A. Korn and P. Titus (Eds.), The Baloch and Others: Linguistic, Historical and Socio–Political Perspectives on Pluralism in Balochestan, (pp. 167-196). Wiesbaden: Reichert.
Mahmoodi-Bakhtiari, B. (2003). Notes on the Tense System in Balochi and Standard Persian. In: C. Jahani and A. Korn (Eds.), The Baloch and Their Neighbors. Ethnic and Linguistic Contact in Balochistan in Historical and Modern Times, (pp. 133-145). Wiesbaden: Reichert.
Okati, F. (2012). The Vowel System of Five Iranian Balochi Dialects. Uppsala: Uppsala University.
Paul, L. (2003). The Position of Balochi Among Western Iranian languages. In: C. Jahani and A. Korn (Eds.), The Baloch and Their Neighbors. Ethnic and Linguistic Contact in Balochistan in Historical and Modern times, (pp. 61-74). Wiesbaden: Reichert.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار