بررسی کارکردهای پوشاک و زیورآلات در دیوان قانع بر اساس رویکرد نشانه شناسی اجتماعی پیر گیرو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

3 دانشیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

پیر گیرو ازجمله زبان‌شناسانی است که موضوع بررسی نشانه‌های اجتماعی برای فهم معنای پنهان و ضمنی متن را مطرح می‌کند. نشانه‌شناسی اجتماعی رویکردی است که به بررسی نشانه‌ها برای دریافت معنای پنهان در متون می‌پردازد. نشانه‌های اجتماعی آنگاه که در محور هم‌نشینی درکنار دیگر نشانه‌ها و واژه‌ها قرار می‌گیرند، معنایی فراتر از معنای صریح و ظاهری به مخاطب انتقال می‌دهند. پوشاک و زیورآلات به‌عنوان یکی از بارزترین پدیده‌های فرهنگی-اجتماعی در کلام و نوشته‌های نویسندگان و سرایندگان جایگاه ویژه‌ای دارد. سرایندگان کُردزبان نیز به پوشاک و زیورآلات محلّی خود به وفور توجه داشته‌اند و آن‌ها را با اهداف گوناگونی در سروده‌های خود به ‌کار برده‌اند. قانع نیز در مقام یکی از سرایندگان نامدار کُرد در سروده‌های خود به پوشاک و زیورآلات بسیار اشاره کرده ‌است؛ این اشارات او نیز کارکردهای مختلفی دارد. بررسی بازتاب پوشاک و زیورآلات محلّی در دیوان قانع ازدیدگاه نشانه‌شناسی اجتماعی پیر گیرو نشان می‌دهد هریک از انواع پوشاک و زیورآلات مردم کُرد در دیوان قانع نشانه‌ای ‌‌است که با قرارگرفتن در محور هم‌نشینی درکنار دیگر واژه‌ها و در بافت متن به اوضاع اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، اخلاقی جامعۀ کردستان، وطن‌پرستی مردم کُرد و احوال روحی و روانی شاعر اشاره می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigating the Functions of Clothes and Ornaments in Divan Qane Based on the Social Semiotics Approach of Pierre Guiraud

نویسندگان [English]

  • Samira Kanani 1
  • Mohammad Irani 2
  • Nouroddin Yousofi 3
1 Ph.D. Student of Persian Language and Literature, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Razi University, Kermanshah, Iran
2 Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Razi University, Kermanshah, Iran
3 Associate Professor, Department of English Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Razi University, Kermanshah, Iran.
چکیده [English]

Pierre Guiraud is one of the linguists who raises the issue of examining social signs to understand the hidden and implied meaning of the text. Social Semiotics is an approach that examines signs to understand the hidden meaning in texts. Social signs, when they are placed beside other signs and words, convey a meaning beyond the explicit and apparent meaning to the audience. Clothing and ornaments have a special place, as one of the most obvious socio-cultural phenomena, in the words of authors and poets. Kurdish poets have also paid much attention to their local clothes and ornaments and have used them for various purposes in their verses. As one of the famous Kurdish Poets, Qane has mentioned clothes and ornaments in his poems. They have different functions. Investigating the reflection of local clothing and ornaments in Divan Qane from the view point of social semiotics of Guiraud shows that each type of clothing and ornaments of the Kurdish people in Divan Qane is a sign that in coexistence with Other words in the context refer to the social, cultural, economic, and moral conditions of Kurdistan society, the patriotism of the Kurdish people, and the poet's mental and emotional state

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kurdish literature
  • social semiotics
  • clothing and ornaments
  • Mohammad Qane
  • Pierre Guiraud
اتونی، بهروز (1390). پاگشایی قهرمان درحماسه‌های اسطوره‌ای. ادب پژوهی، 5(16)، 81-105.
ادوای، مظهر؛ ناظمیان فرد، علی؛ وکیلی، هادی (1396). تحلیل فرهنگی و تاریخی از وضع خوراک و پوشاک در هورامان دورۀ قاجار و پهلوی اول (با استفاده ازدیوان ملا حسن دزلی). پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی، 7(1 (پیاپی 13))، 1-31.
امیرصدری، گلنار (1390). معرفی و بررسی زیورآلات در متون و آثار ایران باستان. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد رشتۀ فرهنگ و زبان‌های باستانی، دانشگاه شیراز.
گیرو، پیر (1383). نشانه‌شناسی. مترجم: محمد نبوی. تهران: آگه
جوادی، سارا؛ جهان‌بخت‌لیلی، امید؛ شعبانی چافجیری، هادی (1400). بازنمود نشانه‌های هویت اسلامی در رمان الرجل الذی آمن بر پایۀ نشانه‌شناسی اجتماعی پیر گیرو. جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، 13(1)، 207-229.
جوادی یگانه، محمدرضا؛ کشفی، سیّد علی (1386). نظام نشانه‌ها در پوشش. شورای فرهنگی اجتماعی زنان (کتاب زنان)، 10(38 62-87.
چندلر، دانیل (1387). مبانی نشانه‌شناسی. مترجم: مهدی پارسا. تهران: سوره مهر.
حسن‌نژاد، سودابه (1394). تحلیلی بر نشانه‌شناسی لباس در آثار بهرام بیضایی (نمونه‌های موردمطالعه: سگ‌کشی، مسافران). پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد رشتۀ پژوهش هنر، دانشگاه اردکان.
حق‌شناس، علی‌محمد؛ عطاری، لطیف (1386). نشانه‌شناسی شعر. دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی دانشگاه تهران، (183)، 19-45.
روحانی، بابامردوخ (1382). تاریخ مشاهیر کرد. به کوشش محمد ماجد مردوخ روحانی. چاپ دوم، جلد 2. تهران: سروش.
زارع، آناهیتا (1394). نشانه‌شناسی بومی زیورآلات مهاباد. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد رشتۀ گرافیک، دانشگاه آزاد اسلامی: تهران.
سبزعلیپور، جهاندوست؛ عاشوری شهرستانی، حوا (1397). پوشاک، فرهنگ و کارکردهای آن در عصر غزنویان بر مبنای تاریخ بیهقی. مطالعات ایرانی، 17(34)، 116-135.
سجودی، فرزان (1387). نشانه‌شناسی کاربردی. تهران: علم.
شکوهی‌راد، شبنم (1394). شناسایی، تحلیل و طبقه‌بندی واژگان و اصطلاحات مرتبط با پوشاک در شاهنامۀ فردوسی. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد رشتۀ طراحی پارچه و لباس، دانشگاه اردکان.
ضیمران، محمد (1382). درآمدی بر نشانه‌شناسی هنر. تهران: قصه.
طایفی، شیرزاد؛ مدنی رازقی، مرضیه (1401). خوانش انتقادی رمان (نام تمام مردگان یحیاست) با رویکرد نشانه‌شناسی اجتماعی پیر گیرو. مطالعات زبانی و بلاغی، 13(30)، 167-194.
عموری، نعیم؛ خلیلی، پروین (1399). نشانه‌شناسی اجتماعی مقامات حریری با تکیه بر نظریۀ پیر گیرو. جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، 12(1)، 157-177.
فرامرزی کفاش، ریحانه؛ عشقی سردهی، علی؛ دلبری، حسن؛ امیر احمدی، ابوالقاسم (1398). تحلیل و تفسیر کارکردهای پوشاک در رمان کلیدر. تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی، 11(39)، 129-146.
فرهنگی، سهیلا؛ باستانی خشک بیجاری، معصومه (1393). نشانه‌شناسی اجتماعی رمان بیوتن. نقد ادبی، 7(25)، 121-151.
قانع، محمد (1393). دیوانی قانع: کوکردنه‌وه‌ی بورهان قانع. چاپی هه‌شته‌م. تهران: پانیز.
کارکن جلال، راضیه (1391). نشانه‌شناسی پوشاک ایرانیان در دوره قاجار. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد رشتۀ هنر، دانشگاه اصفهان.
کریم‌پور، نسرین؛ آلیانی، فرشته (1395). نشانه‌شناسی فرهنگی خوراک و پوشاک در قرن ششم هجری به استناد اشعار خاقانی شروانی. یازدهمین گردهمایی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ایران.
موسوی، سیّد مهدی؛ اردلانی، شمس‌الحاجیه؛ سید صادقی، سیّد محمود (1400). نشانه‌شناسی فرهنگی غزلیات شمس بر اساس اسطوره‌های نجومی. فصلنامه زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد سنندج، 13(49)، 287-327.
نقابی، عفت؛ اکبری، مهناز (1399). تحلیل اجتماعی فرهنگی سفرنامه حاج سیاح بر پایۀ نظریۀ نشانه‌شناسی اجتماعی پیر گیرو. دو فصلنامۀ زبان و ادبیات فارسی، 28(88)، 303-323.
یوهان سون، یورگن دینس؛ لارشن، سونداریک (1387). نشانه‌شناسی چیست؟ چاپ اول. مترجم: علی میرعمادی. تهران: ورجاوند.