کاربردهای زبان‌شناسی پیکره‌ای در آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد زبان‌شناسی و آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان، گروه زبان‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

2 کارشناسی‌ارشد آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان، گروه زبان‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

چکیده

امروزه آموزش ‌زبانِ مبتنی‌بر پیکره، موردِتوجه بسیاری از پژوهشگران حوزۀ آموزش زبان است و استفاده از پیکره‌های زبانی در این حوزه به شیوه‌های مختلفی صورت می‌گیرد. در این مقاله برآن بودیم تا ضمن معرفی انواع پیکره‌های مفید در امر آموزش زبان و اشاره به ویژگی‌های ساختاری آن‌ها، به کارآمدی پیکره‌ها و نقش آن‌ها در آموزش زبان بپردازیم. براساس این، به‌طورکلی، دو نوع پیکره، یکی پیکرۀ آموزشی زبان و دیگری پیکرۀ زبان‌آموز را معرفی کرده‌، به نمونه‌هایی از این پیکره‌ها در زبان فارسی اشاره کرده‌ایم. علاوه‌برآن، برخی داده‌های زبانی برچسب‌خوردۀ زبان فارسی را فهرست کردیم و نشان دادیم که چگونه می‌توان از آن‌ها در آموزش زبان فارسی بهره برد. مشخص است که پرسش اصلی این پژوهش بر نحوۀ اثرگذاری و کاربردهای پیکره‌ها در آموزش زبان متمرکز است و برای پاسخ به آن ناگزیر بوده‌ایم با نگاه جامع توصیفی به پیشینۀ مطالعات نظری و عملی این حوزه مراجعه کنیم. نتیجۀ بررسی‌های مروری و پژوهشی این مطالعه نشان داد که هریک از پیکره‌های مورداشاره باتوجه‌به زیرساخت محتوایی که دارند به شکل خاصی می‌توانند در آموزش زبان مفید باشند و بررسی داده‌بنیاد این مقاله بر تأثیر مثبت داده‌های زبانی بر تولید محتوای آموزشی مناسب صحه می‌گذارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


بی‌جن‌خان، محمود؛ نصری، عباس؛ جلایی، شهره (1393). نقش واژگان بسامدی در ارزیابی مهارت واژگانی فارسی‌آموزان. پژوهش‌نامه آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان، 3(2 (7 پیاپی)، 25-45.
بکنوف، استم؛ میرزایی حصاریان، محمدباقر؛ گل‌پور، لیلا (1398). خطاهای نوشتاری فارسی‌آموزان قزاق: مطالعه‌ای برپایۀ انگارۀ کوردر. پژوهش‌های زبانی، 10(2)، 45-65.
جهانگردی، کیومرث؛ عاصی، مصطفی؛ افراشی، آزیتا؛ وکیلی‌فرد، امیررضا (1395). واژه در کتاب‌های آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان: پژوهشی پیکره‌بنیاد. پژوهش‌نامه آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان، 5(2 (پیاپی 12))، 3-26.
ذوالفقارکندری، زهره؛ موسوی میانگاه، طیبه؛ روشن، بلقیس (1398). مقایسه روش‌های کلاسیک و روش‌های مبتنی‌بر اندازه‌های آماری پیکره‌بنیاد در استخراج خودکار واژه‌های پایه علوم پزشکی به روش بسامدی. پژوهش‌نامه آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان، 8(1 (17 پیاپی))، 227-244.
رضاپور، ابراهیم؛ موچانی، ابوالفضل (1400). تأثیر جنسیت در کاربرد افزوده‌های وجهی در نوشتار فارسی‌آموزان خارجی سطح پیشرفته از منظر دستور نقش‌گرایی. پژوهش‌های زبانی، 12(1)، 121-143.
سجادی، شهره السادات؛ صحرائی، رضامراد (1397). سلسله‌مراتب دسترسی گروه اسمی: ‌فراگیری بندهای موصولی در زبان فارسی. پژوهش‌های زبانی،‌ ‌9‌(1)، 21-38.
صحرائی، رضامراد؛ طالبی، مروارید؛ مجیری، امیرحسین (1396). مقایسۀ واژه‌های پایۀ زبان فارسی در شش پژوهش. پژوهش‌نامۀ آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان، 6(1)، 115-134.
صحرائی، رضامراد؛ مجیری فروشان، امیرحسین؛ طالبی، مروارید (1397). واژه‌های پایۀ زبان فارسی بر متون مطبوعاتی. زبان‌پژوهی، 11(33)،353-378.
صحرائی، رضامراد؛ میرزائی، سمیرا (1401). طبقه‌بندی معنایی افعال ساده دارای متمم حرف‌اضافۀ «به»‌ای: یک بررسی پیکره‌بنیاد. مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران، 10(3)، 23-43.
صحرائی، رضامراد (1399). زبان فارسی را چگونه آموزش دهیم. تهران: نشر نویسۀ پارسی.
صفری، سعید (1391). طراحی و ایجاد پیکره تولیدی زبان‌آموز فارسی. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان، دانشگاه علامه طباطبائی.
صفری، سعید (1395). پیکرۀ زبان‌آموز: مبانی، روش‌‌شناسی، الگوی طراحی و تولید. در مجموعه‌مقالات دومین همایش ملی زبان‌شناسی پیکره‌ای، (93-124).
میرزائی، آزاده (1396). آشنایی با زبان‌شناسی پیکره‌ای. تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
میرزائی، آزاده (1399). فرهنگ توصیفی زبان‌شناسی پیکره‌ای. تهران: نشرعلمی.
میرزائی، سمیرا (1398). آموزش واژه‌های نقشی به فارسی‌آموزان خارجی با بهره‌گیری از پیکرۀ زبانی. مجموعه‌مقالات سومین همایش ملی زبان‌شناسی پیکره‌ای، (253-269.(
میرزائی، سمیرا (1400). آموزش پیکره‌بنیاد واژه به فارسی‌آموزان خارجی با تمرکز بر حروف اضافه. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان، دانشگاه علامه طباطبائی.
نویدی، امین؛ عامری، حیات؛ ابوالحسنی چیمه، زهرا (1400). مقایسۀ واژه‌های آموزشی کتاب‌های آموزش زبان فارسی با واژه‌های پربسامد، پژوهش‌نامه آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان، 10(2)، 213-235.