فرایندهای واژ - واجی پیشوندهای گویش تاتی تاکستان بر پایۀ نظریۀ بهینگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زنجان، زنجان، ایران

2 استادیار زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زنجان، گروه زبان‌شناسی، زنجان، ایران

چکیده

پژوهش حاضر، تلاشی است در جهت بررسی پیشوندهای واژ - واجی گویش تاتی تاکستان و واکاوی چگونگی عملکرد فرایندهای واژ - واجی در چارچوب نظریۀ بهینگی. منظور از فرایندهای واژ - واجی آن دسته از تغییرات واجی است که در بافتی صرفی یعنی در مرز بین تکواژها ایجاد می‌شود و انگیزۀ آوایی دارد. روش پژوهش به‌­صورت تحلیلی بوده و داده‌ها از کتاب‌های تاتی، رادیو و شبکه‌های محلّی گردآوری‌ شده‌اند. متغیّرهای زبانی براساس نوع فرایندهای آوایی و واژگانیِ دخیل مورد بررسی قرار گرفتند. نهایتاً، براساس داده‌های موجود، این نتیجه به­دست آمد که در این زبان گاهی فرایند حذف و گاهی درج در مرز تکواژی رخ می‌دهد؛ هرچند فرایند حذف در پیشوندها از مرتبۀ بالاتری نسبت به درج برخوردار است. این امر، نشان‌دهندۀ هم­نوایی یا همان دسیسۀ واجی است و درواقع نشان می‌دهد که مرتبه­بندیِ محدودیت‌های جهانی در این گویش صادق بوده و محدودیت‌های موجود در گویش یادشده با محدودیت‌های جهانی هم­سو است. این پژوهش به پیکرۀ دانش زبانیِ زبان­شناسان در مورد گویش تاتی افزوده و به پژوهش­گران در شناختِ هرچه بیشتر فرایندهای واژ - واجی گویش تاتی و تطابق آن با جهانی‌های این حوزه یاری می‌رساند.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


بی‌جن­خان، محمود (1389). واج‌شناسی: نظریة بهینگی. تهران: سمت.
سبزعلی­پور، جهاندوست (1389). زبان تاتی (توصیف گویش تاتی رودبار). رشت: فرهنگ ایلیا.
صادقی، علی‌اشرف (1390). مسائل تاریخی زبان فارسی. تهران: سخن.
طاهری، عباس (1388). بررسی گویش تاتی تاکستان. تاکستان: سال. 
کرد زعفرانلو کامبوزیا، عالیه (1385). واج‌شناسی قاعده­بنیاد. تهران: سمت.
Clark, Z. (2004). A Stochastic Optimality Theory Approach toSyntacticChange. Ph.D. dissertation in Linguistics, Stanford University.
Fuller, M. (2013). On the Special Role of Faithfulness Constraints in Morphology-Sensitive Phonology: The M-Faithfulness Model. Ph.D. dissertation in Linguistics, University of North Carolina.
Kager, R. (1999). Optimality Theory. New York: Cambridge University Press.
MaCarthy. J. (2011). Autosegmental Spreding in Optimality Theory. Massachusetts: Massachusetts University Press.
Prince, A. & P. Smolensky (1993). Optimality Theory: Costraint Interaction in Generative Grammer. Oxford: Blackwell Publishing Ltd.
Smith, J. L. (2012). Parts of Speech in Phonology: Handout. 17th LIPP Symposition at the the 18th Manchester Phonology Meeting. Manchester: University of Manchester.
Stilo, D. L. (1981). The Tati Language Group in the Sociolinguistic Context of Northwestern Iran and Transcaucasia. Iranian Studies, 3 (14), 137-187
Uffman, C. (2002). Intrusive and Optimal Epenthetic Consonants. Toulouse Conference on English Phonology, Oxford: Blackwell publishing.
Yarshater, E. (1962). The Tati Dialect of Ramand, In: W. B. Henning andE. Yarshater (Eds.), A. Locust' Leg. Studies in Honour of S.H. Taghizadeh, London, 2 (11), 240-5.
----------------- (1969). A Grammar of Southern Tati Dialects. Paris, The Hague: Mouton.