رویکردی کمینه‌گرا به تعیین جایگاه ساختاری عنصر پرسشی آیا در فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموخته دکتری زبان‌شناسی همگانی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

چکیده

 نوشتار پیش رو کوشیده است تا در چارچوب برنامة کمینه‌گرا (چامسکی، 1995 و 2001)، جایگاه ساختاری عنصر پرسشی آیا را در زبان فارسی تبیین نماید. بدین­منظور، نخست به ردّ این فرضیه پرداخته شده است که عنصر پرسشی آیا در این زبان در جایگاه هستة گروه متمّم‌نما در ساخت سلسه‌مراتبی جمله قرار دارد (لطفی، 2000 و 2003)؛ سپس، از شواهدی همچون رفتار توزیعی متفاوت عنصر آیا در مقایسه با سایر عناصر نمودنما، کاربرد هم­زمان آیا با این عناصر، جایگاه ساختاری گروه نفی و نیز تعامل وجه با نمود درراستای ردّ فرضیه‌ای بهره گرفته می‌شود که گروه نمود را به‌مثابة فرافکن بیشینة دربرگیرندة عنصر پرسشی آیا قلمداد کرده است (رقیب‌دوست، 1993). در ادامه، پیشنهاد می‌شود که عنصر پرسشی آیا با فرایند ادغام بیرونی، در جایگاه هستة گروه پرسشی قرار ‌گیرد تا ضمن بازبینی مشخّصة ارزش‌گذاری‌نشدة [پرسشی] موجود بر روی این هسته و همچنین برآورده‌ساختن ملزومات ترتیب خطّی زبان فارسی، خوانش پرسشی جمله را نیز فراهم نماید.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


انوشه، مزدک (1389). رویکردی مشخّصه­بنیاد به فرایندهای مبتداسازی و تأکید در زبان فارسی. پژوهش‌های زبانی، 1 (1)، 1-28.
نادری، محبوبه و علی درزی (1393). جایگاه ساختاری «چرا» در زبان فارسی. پژوهش‌های زبان‌شناسی، 6 (2)، 89-105.
References
Bhatt, R. & J. Yoon (1991). On the Composition of COMP and Parameters of V2. Proceedings of the West Coast Conference on Formal Linguistics, 10, 41-52.
Cheng, L. (1991). On the Typology of Wh-Questions. Doctoral Dissertation. Massachusetts Institute of Technology.
Chomsky, N. (1995). The Minimalist Program. Cambridge, Mass: MIT Press.
----------------- & H. Lasnik (1977). Filters and Control. Linguistic Inquiry, 8 (3), 425-504.
--------------- (2001). Beyond Explanatory Adequacy. MIT Occasional Papers in Linguistics, 20 (1-28). Cambridge: MIT Press.
Citko, B. (2014). Phase Theory: An Introduction. Cambridge: Cambridge University Press.
Darzi, A. (2008). On the vP Analysis of Persian Finite Control Constructions. Linguistic Inquiry, 39 (1), 103-116.
------------ & S. Kwak (2015). Syntax and Semantics of Subjunctive Clauses in Persian. Lingua, 153, 1-13.
del Mar Vanrell, M., F. Ballone, C. Schirru, & P. Prieto (2015). Sardinian Intonational Phonology: Logudorese and Campidanese Varieties. In: S. Frota & P. Prieto (Eds.), Intonation in Romance (pp. 317-349). Oxford: Oxford University Press.
Ghomeshi, J. (2013). The Syntax of Pragmaticalization. Proceedings of the 2013 Annual Conference of the Canadian Linguistic Association. Available at: http://homes. chass.utoronto.ca/~cla-acl/actes2013/Ghomeshi-2013.pdf (Accessed January 10, 2016).
Hagstrom, P. (1998). Decomposing Questions. Doctoral Dissertation. Massachusetts Institute of Technology, Cambridge.
Hornstein, N. (2009). A Theory of Syntax: Minimal Operations and Universal Grammar. Cambridge/New York: Cambridge University Press.
Karimi, S. (2005). A Minimalist Approach to Scrambling: Evidence from Persian. Berlin: Mouton de Gruyter.
------------ & A. Taleghani (2007). Wh-movement, Interpretation, and Optionality in Persian. In: S. Karimi, V. Samiian, & W. Wilkins (Eds.), Clausal and Phrasal Architecture: Syntactic Derivation and Interpretation (pp. 167-187). Amsterdam: John Benjamins Publishing.
------------- (2008). Raising and Control in Persian. In: S. Karimi, V. Samiian, & D. Stilo (Eds.), Aspects of Iranian Linguistics, (pp. 117-208). Newcastle: Cambridge Scholars Publishing.
Kahnemuyipour, A. (2001). On Wh-Questions in Persian. Canadian Journal of Linguistics, 46 (1-2), 41-61.
Kishimoto, H. (2005). Wh-in-situ and Movement in Sinhala Questions. Natural Language and Linguistic Theory, 23, 1-51.
Koopman, H. (1996). The Doubly Filled Comp Filter, the Principle of Projection Activation and Historical Change. In: F. Dupuis & M. Duchaine (Eds.), Proceedings of DIGS IV. Cambridge: Cambridge University Press.
Lasnik, H. (2002). The Minimalist Program in Syntax. Trends in Cognitive Sciences, 6, 432-437.
Lazard, G. (1992). A Grammar of Contemporary Persian (English translation). Costa Meca, CA: Mazda Publishers.
Lotfi, A. R. (2000). Semantico-phonetic Form: A Unitarianist Grammar, Ms. The 5th Linguistics conference. Available at: http://www.cogprints.org/1669/2/Semant.DOC (Accessed January 2, 2016).
-------------- (2003). Persian Wh-Riddles. In: C. Boeckx & K. K. Grohmann (Eds.), Multiple Wh-Fronting (pp. 161-186). Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing.
Mahootian, S. (1997). Persian Descriptive Grammars. London/New York: Routledge.
Plann, S. (1982). Indirect Questions in Spanish. Linguistic Inquiry, 13, 297-312.
Pollock, J. Y. (1989). Verb Movement, Universal Grammar and the Structure of IP. Linguistic Inquiry, 20 (3), 365-424.
Raghibdoust, S. (1993). Interrogative Constructions in Persian. M.A Thesis. Canada: University of Ottawa.
Rizzi, L. (1997). The Fine Structure of the Left Periphery. In: L. Haegeman (Ed.), Elements of Grammar (pp. 281-337). Dordrecht: Kluwer.
----------- (2001). On the Position ‘Int(errogative) in the Left Periphery of the Clause. In: G. Cinque & G. Salvi (Eds.), Current Studies in Italian Syntax (pp. 287-296). Amsterdam: North-Holland.
Seuren, P. A. M. (2004). Chomsky’s Minimalism. New York: Oxford University Press.
Soare, G. (2007). A Cross-Linguistic Typology of Question Formation and the Antisymmetry Hypothesis. GG@G (Generative Grammar in Geneva), 5, 107-131.
Suner, M. (1994). V-Movement and the Licensing of Argumental Wh-Phrases in Spanish. Natural Language and Linguistic Theory, 12, 335-372.
Taleghani, A. (2008). The Interaction of Modality, Aspect and Negation in Persian. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing.
Willson, H. (2005). Marshallese Yes/No Questions and Remnant Movement. In: J. Heinz & D. Ntelitheos (Eds.), UCLA Working Papers in Linguistics 12, (pp. 421-435). Los Angeles, CA: Department of Linguistics, UCLA.