شناسایی عناصر سازندۀ متن در داستان «قضیه داستان باستانی یا رومان تاریخی»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی، گروه آموزش زبان انگلیسی و زبان‌شناسی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران.

2 استادیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی و زبان‌شناسی، دانشکدۀ زبان و ادبیات، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

3 دانشیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی و زبان‌شناسی، دانشکدۀ زبان و ادبیات، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

4 استادیار گروه آموزش زبان انگلیسی و زبان‌شناسی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، شناسایی عناصر جهان­های متن در داستان «قضیه داستان باستانی یا رومان تاریخی»، اثر هدایت، بوده که اثری هدفمند در راستای توصیف وضعیت اسفناک جامعۀ موجود است. این جستار با اتخاذ چارچوب انگارۀ جهان­های متن ورث (1999) در تلاش است که عناصر سازندۀ جهان‌های متن را در داستان مذکور شناسایی و آن­ها را بر اساس لایه­های سه­گانۀ معنایی جهان گفتمان، جهان متن و جهان­های زیرشمول در این انگاره واکاوی نماید. بررسی­ها نشان داد که نویسنده از عنصر «زمان» برای ایجاد تعلیق در داستان استفاده کرده و مدام داستان را در زمان­های متفاوت به جریان می­اندازد تا مخاطب خود را در تعلیق نگه­دارد. این در حالی است که شخصیت­ها، مکان­ها و اشیاء کاملاً مشخص هستند و تعلیقی در آن­ها دیده نمی­شود. نتایج نشان داد که گزاره­های نقش­گستر به­کاررفته در جهان متنِ این داستان عموماً توصیفی‌اند، زیرا نویسنده باید برای القای تصویر، توصیف کند و خواننده نیز برای برقراری ارتباط با داستان باید تصویرسازی کند. همچنین، از نظر جهان­های زیر­شمول نیز در این داستان، اشارۀ مکانی چندان پررنگ نیست و در عوض نویسنده بیشتر بر زمان تأکید دارد. یافته­ها نشان داد که با بهره­گیری از انگارۀ جهان­های متن می­توان به ابعاد و لایه­های پنهان داستان دست یافت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


دهقان، مسعود و بهناز وهابیان. (1397) «خوانش استعاری-شناختی اشعار کابوس­های روسی اثر پناهی بر اساس انگارۀ نظریۀ آمیختگی مفهومی». مطالعات زبانی و بلاغی، 9 (17): 166-141.
رضایی، حدائق، عادل رفیعی و مجتبی پُردل (1396). «سازوکارهای مفهومی دخیل در خوانش های گوناگون شعر از منظر شعرشناسی شناختی: مورد کامران رسول زاده». زبان­شناسی و گویش­های خراسان، شمارۀ 17، 79-49.
وهابیان، بهناز، مسعود دهقان، ابراهیم بدخشان و اکرم کرانی (1400). «جهان­های متن داستان «قضیة آقابالا و اولاده کمپانی» اثر صادق هدایت بر اساس رویکرد شعرشناسی شناختی». ماهنامۀ علمی سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی، (بهار ادب سابق)، 14 (8) شمارۀ پی در پی 66: 130-105.
هدایت، صادق (1312). وغ‌وغ ساهاب، تهران: انتشارات جاویدان.
References
Dehghan, M., Vahabian, B. (2018). Metaphoric Reading of the Poetry "Russian Nightmare" by Hossein Panahi based on Conceptual Blending Theory. The Journal Of Linguistic and Rhetorical Studies, 9(17), 141-166 (In Persian).
Freeman, M. (2000). Poetry and the Scope of Metaphor: Toward a Theory of Cognitive Poetics. In Metaphor & Metonymy at the Crossroads, Ed. A. Barcelona, The Hague: Mouton de Gruyter.
Gavins, J. (2007). Text World Theory: An Introduction. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Hargreaves H. (2012). A Text World Theory approach viewpoint analysis, with special refrence to John le ­ Carre's A Perfect Spy. Lancaster University, UK.
Hedayat, S. (1933). Vagh-Vagh Sahab. Tehran: Javidan Publication (In Persian).
Obregَn, Phyllis Herrin de, Rocio Conde Garcia, Alicia Sierra Diaz. (2009). Text World Theory in the EFL ­ Reading Comprehension Classroom. Memorials del v foro de Studios en Lenguas Internacional, Universidad Autَnoma de Querétaro.
Rezaei, H., Rafi, A., Pordel, M. (2018). Conceptual Mechanisms Involved in Different Readings of a Poem within the Framework of Cognitive Poetics: The Case of Kamran Rasoolzadeh. Journal of Linguistics & Khorasan Dialects, 9 (17), 49-79 (In Persian).
Stockwell, P. (2002). Cognitive Poetics: An Introduction. NewYork: Routledge.
Turner, M. (1996). The literary mind. Oxford University Press.
Vahabian, B., Dehghan, M., Badakhshan, E., Korani, A. (2021). Text Worlds of the Story of "Aghabala and Company Limited Child" by Sadegh Hedayat Based on Cognitive Poetics Approach. Journal of Stylistics of Persian Poetry and Prose, 66(14), 105-129 (In Persian).
Van der Bom, I. (2015). Text World Theory and stories of self: A cognitive discursive approach to identity, ­School of English Literature, Language and Linguistics.
Werth, P. (1999). Text Worlds: Representing Conceptual Space in Discourse. London: Longman.