تحلیلی نقش گرا از کاربردهای حرف اضافۀ با در زبان فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار زبان شناسی، دانشگاه اصفهان

2 دانشجوی دکتری زبان شناسی، دانشگاه اصفهان

چکیده

کاربرد فراوان حرف اضافة با در زبان فارسی، پژوهش حاضر را بر آن داشته است تا در چارچوب دستور نقش و ارجاع، با بررسی بازنمایی ساخت منطقی برخی جملات زبان فارسی شنیدۀ پژوهش­گران که دربردارندةحرف با بوده است، به بررسی انگیزش­های دستوری یا معنایی اعطای این حرف اضافه به ­گروه­های اسمی در زبان فارسی بپردازد. نتیجة این نوشتار آن است که حرف اضافۀ با، حرفی اصولاً مکانی و مقوله­ای شعاعی است­ که مفاهیم مربوط به آن از مفاهیمی مرکزی چون باهم­بودن و داشتن منشعب می­شوند. به‌تبع آن، نشان می­دهد که نمی­توان تنها به قوانین اوّلیّۀ بیان­شده در دستور نقش و ارجاع در زمینۀ تخصیص حروف اضافه، بسنده­­ کرد و می‌بایست با بررسی انگیزش­های معنایی، ساخت منطقی جملات حاوی حروف اضافه را به­گونه­ای دقیق­تر ترسیم کرد که از مشکلات و مسائلی­ که در نمودهای ساخت منطقی اوّلیۀ پیشنهادی رویکرد نقش و ­ارجاع وجود داشت، برحذر بود. افزون بر این، تحلیل ارائه­شده در این پژوهش قادر به توجیه کاربردهای متنوّعی از حرف اضافۀ با مانند انواع قیدی، مشارکتی، پذیرنده و ابزاری در زبان فارسی است.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Functional Analysis of the Uses of Preposition ba in Persian

نویسندگان [English]

  • Vali Rezaei 1
  • Solaiman Ghaderi 2
2 University of Isfahan
چکیده [English]

The abundant use of prepositions in Persian has led the present study to choose the framework of Role and Reference Grammar (RRG), a structural-functional theory of grammar, in order to investigate the logical structure representations of some sentences containing the preposition ba meaning 'with'. This is to find out the semantic and structural motivations of this preposition assignment to Persian NPs. This article concludes that the preposition ba, is a basically locative preposition and a radial category with senses related to the central, primary maning of 'togetherness' and 'having'. As a consequence, it can be shown that one cannot be restricted solely to the primary preposition assignment rules stated in RRG, and must focus on the semantic motivations to represent the logical structure of the sentences containing prepositions, in a better way. In this way, we avoid the problems and issues in RRG primary logical structure representations. In addition, the analysis presented in this study is able to justify the various uses of the Preposition ba in Persian, such as adverbial, commutative, theme-marking and, instrumental ba.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Role and Reference Grammar
  • Farrel approach
  • preposition ba
  • logical structure
  • radial category

مراجع

حسن­دوست، محمد (1383). فرهنگ ریشه­شـناختی زبـان فارسـی. تهـران: فرهنگـستان زبـان و ادب فارسی.
خطیب رهبر، خلیل (1367). دستور زبان فارسی کتاب حروف اضافه و ربط. تهران: سعدی.
زاهدی، کیـوان و عاطفـه محمـدی زیـارتی (1390). شـبکة معنـایی حـرف اضـافة فارسـی «از» در چهارچوب معنی­شناسی شناختی. تازه­های علوم شناختی، 13(1)، 67-80.
سعیدی، همایون (1391). بررسی گروه‌های حرف اضافه‌ای زبان فارسی وکاربرد‌های آموزشی آن‌ها‌‌. پایان­نامۀ کارشناسی ارشد زبان­شناسی، دانشگاه اصفهان.
گلفام، ارسلان، مصطفی عاصی، فردوس آقاگل زاده و فاطمـه یوسـفی راد (1388). بررسـی حـرف اضافة «از» در چارچوب معناشناسی شناختی و مقایسة آن با رویکـرد سـنّتی. زبـان و زبان­شناسی، 5 (10)، 69-80.
مختاری، شهره و حدائق رضائی (1392). بررسی شناختی شبکة معنایی حرف اضافه «با» در زبان فارسی. مجلّه زبان­شناسی و گویش­های خراسان، 9 (17)، 73-94.
Brugman, C. M. (1988). The Story of Over: Polysemy, Semantics and the Structure of the Lexicon. New York: Garland.
Farrell, P. (2009). The Preposition “with” in Role and Reference Grammar. In: Guerrero, Ibanez, and Belloro, (pp. 179-202).
Foley, W. A. & R. D. Jr. Van Valin (1984). Functional Syntax and Universal Grammar. Cambridge: Cambridge University Press.
Pavey, E. L. (2010). The Structure of Language. Cambridge: Cambridge University Press.
Tyler, A. & V. Evans (2003). The Semantics of English Preposition: Spacial Scenes and Embodied Meaning and Cognition. Cambridge: Cambridge University Press.
Van Valin, R. D. Jr. (2005). Exploring the Syntax-Semantics Interface. Cambridge: Cambridge University Press.
----------------------------- (2014). Role and Reference Grammar. In: A. Carnie, & Y. Sato & D. Seddiqi. The Routledge Handbook of Syntax (pp. 579-603). London & New York: Routledge,
----------------------------- & R. J. La Polla (1997). Syntax: Structure, Meaning and Function. Cambridge: Cambridge University Press.
Vendler, Z. (1967). Linguistics in philosophy. Ithaca: Cornell University Press.
مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران
دوره 6، شماره 23
دی 1397
صفحه 37-59

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار